Manifest

Tien waarden van De Generator

Wij vinden dat de theaterwereld in Nederland een plek als De Generator nodig heeft. Maar waarom vinden we dat? Op welke vlakken zal Theater en productiehuis De Generator van waarde zijn op het al bestaande theateraanbod in Leiden en op het al bestaande theateraanbod in Nederland?

1. Écht professioneel maatschappelijk geëngageerd theater

Er bestaat maatschappelijk geëngageerd theater in Nederland, het is gering, maar het bestaat. Er zijn in Nederland theatermakers die thema’s uit de actualiteit aansnijden. Er zijn theatermakers die via theater nieuwe politieke structuren willen opzetten. Er zijn theatermakers die de norm willen bevragen. Er is ‘community theatre’ in Nederland. En zelfs grotere gezelschappenbehandelen soms maatschappelijke thema’s. Maar wat is nou het probleem? Drie dingen. Drie dingen die de waarde van Theater de Generator kunnen aantonen.

1. Het zijn theatermakers die erkend worden als theatermakers, die hun geld kunnen verdienen met hun vak door die erkenning. Echter, het is een haast onmogelijke taak om als maker of acteur bij deze selecte groep binnen te komen. Nog moeilijker wordt het als je een kritische maker bent, die de hiërarchie betwist en de obsessie met de wie-kent-wie en de ons-kent-ons binnen de theaterwereld bevraagt. Het woord ‘professioneel’ heeft een andere betekenis gekregen, het betekent niet of je een keigoede theatermaker bent, het betekent ‘speel je bij de juiste groep’, ‘ken je de juiste mensen’, ‘ben je afgestudeerd aan de juiste school’. Theater de Generator wil theatermakers die professioneel, dus kwalitatief hoogstaand, maatschappelijk geëngageerd theater willen maken, de kans bieden dat te doen.

2. Het zijn theatermakers die vooral observeren en middels theatrale vormen verslag uitbrengen. Wij zijn van mening dat je in het theater een mening mag uitdragen. Dat je mag oproepen tot diversiteit, dat je mag uitroepen tot gelijkwaardigheid, dat je politieke beslissingen hardop mag bekritiseren, dat je oplossingen mag aandragen voor verschillende maatschappelijke problemen. Theater de Generator wil makers de kans bieden om niet als observator theater te maken, maar ook als activist.

3. Het zijn theatermakers die voornamelijk wit zijn. En vaak zijn het mannen die met de scepter zwaaien. Wij zijn van mening dat wanneer je met theater maatschappelijke thema’s behandelt die gaan over een inclusieve samenleving, je niet een groot deel van onze samenleving (vaak onbewust) kunt buitensluiten. Het buitensluiten gebeurt in de samenstelling van de organisaties, maar ook in de artistieke keuzes binnen de theaterstukken. Het komt veel te vaak voor dat ‘multiculturele’ theatergroepen gedraaid worden door een volledig wit team. De acteurs zijn bij zulke gezelschappen dan wel divers en hebben natuurlijk wel wat invloed, maar het blijft een feit dat thema’s omtrent diversiteit geleid worden door een extreem homogeen team. Dat heeft invloed op de inhoud van een stuk. En wat betreft de artistieke keuzes, is het ook erg armoedig gesteld in Nederland wat betreft diversiteit. Witte acteurs domineren de podia en wanneer er wel ‘gekleurde’ acteurs te zien zijn, spelen ze de ‘allochtoon’. De diversiteit bij de schrijvers en regisseurs ontbreekt pijnlijk genoeg bijna volledig. Theater de Generator wil échte diversiteit een kans geven door makers en acteurs van diverse achtergronden en genders te stimuleren professioneel theater te maken.

2. Generator-kwaliteit en broedplaats

Binnen het productiehuis van De Generator zullen verschillende individuen en groepen werken. Ieder zal aan de eigen productie werken. Wat De Generator echter uniek zal maken is dat er zal worden gestimuleerd samen te werken. Op artistiek vlak zullen makers naar elkaars werk kijken, elkaar inspireren, feedback geven, kritisch kijken en aanmoedigen. Op zakelijk vlak zullen de makers elkaar helpen met productiewerkzaamheden, PR, doorprogrammering, decor. Op deze manier kan er bij het uitvoeren van een stuk dan ook duidelijk gesproken worden van een Generator-kwaliteit, iets wat het publiek zal kunnen herkennen.

3. Solidariteit versus concurrentiestrijd

Ieder die in de theaterwereld werkt kent het: de concurrentiestrijd. Mooi weer spelen op feestjes, pronken met de producties waarmee je bezig bent en ondertussen elkaar met onzekerheid en wantrouwen aankijken. Alles behalve jezelf zijn. En thuis aangekomen bang zijn dat je je positie elk moment kunnen verliezen. Wij vinden dat onproductief. Behalve dat het ongelukkig maakt, gaat er veel talent verloren binnen deze individualistische ellende. Wij geloven dat wanneer mensen samenwerken en solidariteit tonen naar elkaar, er meer moois kan ontstaan.

4. Publiek verdient inhoud en kwaliteit

Er zijn theatergroepen die zichzelf een stadstheater noemen, maar niet daadwerkelijk een stad vertegenwoordigen. Dit heeft invloed op het publiek. Het publiek voelt zich niet vertegenwoordigd en blijft weg. Zo heb je Toneelgroep Amsterdam. Zij maken voorstellingen voor en door een bepaalde elite, met bepaalde onderwerpen. Zij vertegenwoordigen niet de mensen die in Amsterdam wonen, maar in Amsterdam-Zuid. Bij Theater De Generator gaan we proberen diversiteit in het publiek te krijgen, door diversiteit in de inhoud te brengen en daarbij de kwaliteit van de voorstellingen te waarborgen.

5. Kwaliteit

Maar wat is kwaliteit? Het zou iets subjectiefs kunnen zijn. Het kan namelijk makkelijk verward worden met smaak. Kwaliteit in het theater is theoretisch onmeetbaar, toch weet iedere ervaren maker wat goed theater is en wat niet. De kwaliteit van De Generator gaan we dan ook  waarborgen door theatermakers bij De Generator te betrekken die enerzijds theoretisch kennis hebben van politiek theater, bijvoorbeeld mensen die Theaterwetenschappen hebben gestudeerd, en anderzijds mensen die praktische kennis hebben van maatschappelijk geëngageerd theater. Een mix van jonge bevlogen makers en mensen die al jaren in het veld zitten maar vaak nog niet volledig de kans hebben gehad zichzelf te profileren. Ook willen we samenwerkingen stimuleren met ‘hen die al wel erkend worden’, ‘bekend zijn’ en die door onze werkwijze worden geïnspireerd.

6. Cross-over. Buiten het kader denken

Anders dan bij andere productiehuizen en theaters willen wij de ruimte geven aan onconventioneel cross-over theater. Theater hoeft niet op één bepaalde manier gemaakt te worden of op één bepaalde manier eruit te zien. Wij willen makers de ruimte geven theater te herdefiniëren. Wij willen makers de kans geven te experimenteren met andere disciplines en uitingen binnen onze samenleving.

7. Compromisloos theater

De theaterwereld wordt helaas niet alleen gedomineerd door theater. Fondsen beïnvloeden inhoud. Verkoopcijfers beïnvloeden inhoud. De overheid(ssubsidies) beïnvloed(en) inhoud. Wij geloven echter in een gezonde balans tussen deze factoren en geloven vooral in inhoud boven geld. We willen geen compromissen sluiten wanneer het gaat om inhoud en kwaliteit. Dat betekent niet dat we buiten de systemen willen staan en dat we ons niks willen aantrekken van publiek, fondsen en overheid. Integendeel, wij willen een gezonde relatie opbouwen met deze groepen door te nemen én te geven. Wij worden beïnvloed door wat er speelt in de maatschappij, maar we zijn geen passieve ontvangers, ook wij willen en kunnen beïnvloeden.

8. Zelf podium creëren – het Fringe principe

Documentairemaker Abdelkarim El-Fassi zei het ooit erg mooi “Voor het vertellen van je eigen verhaal moet je zelf het podium creëren”. Door een eigen podium te creëren waarbij noodzaak de hoofdrol speelt, creëren we een podium voor veel makers die niet makkelijk elders terechtkunnen. Je kunt De Generator zien als een Fringe Festival dat het hele jaar door draait. Fringe is opgezet om een alternatief te bieden op het grote en ongrijpbare Theaterfestival. Jonge makers en ervaren makers die anders denken, kunnen op Fringe laten zien wat ze kunnen, theater is op deze manier niet alleen voor elite weggelegd. Je ziet dat kwalitatieve makers op Fringe festivals kunnen doorstromen naar spelen op mainstream podia en een naam voor zichzelf maken. Dit willen wij ook bereiken met De Generator, een podium creëren van waaruit een groter theaternetwerk opgezet kan worden voor de makers.

9. Leiden

Leiden staat aan de vooravond van een ‘booming’ culturele ‘scene’. Leiden is langzaam een belangrijke positie aan het verwerven in het culturele aanbod van Nederland. Op theatervlak is er veel gaande. De fusering van de Stadsgehoorzaal met de Leidse Schouwburg heeft geleid tot een actievere theatersfeer. Kleine amateurgroepen zoals Al Dente, het Plantsoentheater en het Imperiumtheater beïnvloeden met hun theaterposters het straatbeeld en geven Leiden een theatraal imago. Theater Ins Blau heeft bewezen het grote vlakke-vloertheater van Leiden te zijn; ze zijn serieus te nemen in het Nederlands aanbod op dat gebied. Wat Leiden nog mist is een eigenwijze doch professionele kleine vlakke-vloertheaterzaal zoals de Generator. Eentje die te vinden zal zijn in een gebouw dat op zichzelf staand al aanvullend is op het Leidse aanbod, namelijk De Vrijplaats aan de Middelstegracht: Een plek waar Leidenaren terecht kunnen voor idealisme en anders-denken.

10. De Vrijplaats

De waarde van Theater de Generator voor De Vrijplaats ligt vooral in de gedeelde idealen. De Vrijplaats is een plek waar dingen mogelijk zijn die in de ‘normale’ samenleving niet zo vanzelfsprekend zijn. Een alternatief op al het bestaande. Een plek waar principes voor kapitaal gaan. Een plek die mensen zelf maken, niet die voor hen gemaakt wordt. Een plek die andersdenkenden verbindt, bij elkaar brengt en die mensen van buiten kennis laat maken met nieuwe structuren en ideologieën.

Theater De Generator sluit aan bij deze idealen. Het zal een theater zijn dat plek biedt aan makers die zowel buiten de kaders van onze samenleving als buiten de kaders van de theaterwereld denken. Een theater dat plek biedt aan experimenteren, aan radicaal denken. Een theater waar artistieke vrijheid minder beperkt wordt door geld, waar kwaliteit voor kwantiteit gaat. Een theater dat de makers zelf maken. Een theater dat andersdenkende theatermakers verbindt, ze de mogelijkheid geeft samen te werken.